ကြိုတင်မမြင်နိုင်မှုအတွက် သံချောင်းသံ(တရုတ်-မြန်မာ နှစ်နိုင်ငံဆိုင်ရာ တပတ်တာသတင်းအနှစ်ချုပ်/ ၂၀၂၀၊ ဖေဖော်ဝါရီ ဒုတိယပတ်)

တပတ်တာအတွင်း ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည့် တရုတ်-မြန်မာ နှစ်နိုင်ငံဆက်ဆံရေးဆိုင်ရာ အခြေအနေများ၊ အကြောင်းအရာများ၊ အကျိုးသက်ရောက်မှုများနှင့်ပတ်သက်၍ ပြည်တွင်း၊ ပြည်ပသတင်းမီဒီယာများတွင် ဖော်ပြခဲ့သည့် သတင်းနှင့် ဖြစ်ရပ်များ၊ သုံးသပ်ချက်များကို ISP-Myanmar China Desk မှ အနှစ်ချုပ်ထုတ်နုတ်ဖော်ပြခြင်း ဖြစ်သည်။

ယခုတပတ်အတွင်းတွင် မီဒီယာဖော်ပြချက်များ၌ စီးပွားရေးသံမှူးများစေလွှတ်မှု၊ တရုတ်နိုင်ငံသို့ မြန်မာက ဆန်လှူရန် စီစဉ်နေမှု၊ အလုပ်သမားများ နေရပ်ပြန်ကြမှု၊ နိုင်ငံတဝန်းမှ ရောဂါစောင့်ကြည့်မှုများ၊ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး အခက်ပွေနေရမှုများ စသည်တို့ဖြင့် ဖုံးလွှမ်းနေခဲ့သည့် ရက်သတ္တပတ်ဖြစ်သည်။ ယခုတပတ်အတွင်း ပြည်တွင်း၊ ပြည်ပ သတင်းမီဒီယာများက ဖော်ပြသည့် တရုတ်-မြန်မာ နှစ်နိုင်ငံဆိုင်ရာ သတင်းနှင့် အကြောင်းအရာပေါင်း ၇၈ ခုကို ISP-Myanmar China Desk က  စုစည်းမှတ်တမ်းတင်ခဲ့ပါသည်။

သတင်းသုံးသပ်ချက်

တနိုင်ငံနှင့် တနိုင်ငံ ကူးလူးဆက်ဆံရာတွင် သက်ဆိုင်ရာအစိုးရများအနေနှင့် ကြိုတင်တွက်ဆမရသည့် ပြဿနာတို့ကိုလည်း ထည့်သွင်းစဉ်းစားကာ နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေးကိစ္စများနှင့်ပတ်သက်သည့် ကြိုတင်အစီအမံများ ရေးဆွဲချမှတ်ထားရန် လိုအပ်မည်ဖြစ်ကြောင်း ယခု ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စပ်က သံချောင်းခေါက်၍ သတိပေးနေပါသည်။

ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်(Covid 19) အဆုတ်ရောင်ကူးစက်ရောဂါသည် တရုတ်နိုင်ငံတွင် စတင်ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး နှစ်လဝန်းကျင်ကြာမြင့်လာသည့် လက်ရှိအချိန်အထိ ထိန်းချုပ်နိုင်ခြင်း မရှိသေးပေ။ တရုတ်နိုင်ငံအတွင်း ကူးစက်ခံရသူ ခြောက်သောင်းကျော်၊ သေဆုံးသူ တထောင့်သုံးရာကျော်လာပြီ ဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံသည် တရုတ်နိုင်ငံနှင့် စီးပွားရေး၊ လူမှုရေးကိစ္စရပ်များတွင် နက်ရှိုင်းစွာ ကူးလူးဆက်နွယ်နေရပြီး ယခု ကူးစက်ရောဂါကြောင့် နှစ်နိုင်ငံစလုံးတွင် ထိခိုက်နစ်နာမှုများစွာ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။

အထူးသဖြင့် နှစ်နိုင်ငံကုန်သွယ်ရေးတွင် အရေးပါသည့် နယ်စပ်ကုန်သွယ်မှုများ ရပ်ဆိုင်းခဲ့ရရာ မြန်မာနိုင်ငံဘက်မှ လုပ်ငန်းရှင်များ၊ ကုန်သည်များ အထိနာလျက်ရှိသည်။ လာမည့်လအတွင်းကျင်းပရန်ရှိသည့် နေပြည်တော်ကျောက်မျက်ပြပွဲကို ရွှေ့ဆိုင်းလိုက်ရသလို လယ်ယာထွက်ပစ္စည်းများ၊ ရေထွက်ပစ္စည်းများ တင်ပို့နေရမှုမှာ သိသိသာသာ(ရာနှုန်းပြည့်နီးပါး) ကျဆင်းသွားခဲ့သည်။ အလားတူပင် တရုတ်ခရီးသွားဝင်ရောက်မှုကျဆင်းခြင်းကြောင့် ထိခိုက်ခဲ့ရသည်လည်း ရှိသည်။

စီးပွားရေးအရ ဆုံးရှုံးနစ်နာမှုပမာဏ မည်ရွေ့မည်မျှရှိသည်ဆိုသည်ကိုမူ တိတိပပ ပြောဆိုရန် ခက်သော်လည်း သတင်းမီဒီယာများတွင် ဖော်ပြပါရှိသည်တို့အရ ဒေါ်လာ သန်းနှင့်ချီ ရှိမည်ဖြစ်သည်။

တချိန်တည်းမှာပင် တရုတ်နိုင်ငံသို့ သွားရောက်လုပ်ကိုင်နေကြသည့် မြန်မာအလုပ်သမားများသည်လည်း ရောဂါရှောင်ရန် နေရပ်ပြန်ခဲ့သည့် အရေအတွက်သည် သောင်းဂဏန်းဝန်းကျင်ရှိနေသည်။ ၎င်းတို့၏ အလုပ်အကိုင်ဆုံးရှုံးမှုအပြင် ၎င်းတို့မှတဆင့် မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း ရောဂါကူးစက်ပျံ့နှံ့လာမည်ကို စိုးရိမ်ပူပန်နေရမှု၊ စောင့်ကြပ်ထိန်းချုပ်နေရမှု စသည့်နောက်ဆက်တွဲ ပြဿနာများလည်း ရှိလာသည်။

အဆိုပါ ဆုံးရှုံးနစ်နာမှုနှင့် ပြဿနာများသည် နှစ်နိုင်ငံအစိုးရများ၏ စီးပွားရေးမူဝါဒများ လွဲမှားချို့ယွင်းခြင်း၊ ကုန်ပစ္စည်းအရည်အသွေးဆိုင်ရာကိစ္စတွင် အားနည်းချက်ရှိနေခြင်း၊ လက်နက်ကိုင်တိုက်ပွဲများ ရှိနေခြင်း စသည့် ယခင်ကာလများတွင် ဖြစ်လေ့ဖြစ်ထရှိခဲ့သော အခြေအနေများကြောင့်မဟုတ်ဘဲ မထင်မှတ်ဘဲပေါ်ပေါက်လာသည့် ကူးစက်ရောဂါကြောင့် ဖြစ်သည်။

တနိုင်ငံနှင့် တနိုင်ငံ ကူးလူးဆက်ဆံရာတွင် သက်ဆိုင်ရာအစိုးရများအနေနှင့် ယင်းသို့သော ကြိုတင်တွက်ဆမရသည့် ပြဿနာတို့ကိုလည်း ထည့်သွင်းစဉ်းစားကာ နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေးကိစ္စများနှင့်ပတ်သက်၍ ကြိုတင်အစီအမံများ ရေးဆွဲချမှတ်ထားရန် လိုအပ်မည်ဖြစ်ကြောင်း ယခု ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စပ်က သတိပေးသံချောင်းခေါက်လိုက်ခြင်း ဖြစ်သည်။

လတ်တလောတွင် တရုတ်ဘက်သို့ ကုန်စည်စီးဆင်းမှု နှောင့်နှေးသွားရာ ထိုင်း၊ လာအို၊ စင်ကာပူ စသည်တို့အပါအဝင် အခြားနိုင်ငံများသို့ ဈေးကွက်ပြောင်းလဲရှာဖွေနေသည်မျိုးလည်း ရှိနေပါသည်။ စီးပွားရေးသံမှူးငါးဦးကိုလည်း ဥရောပ၊ တောင်အမေရိကတို့အပါအဝင် ငါးနိုင်ငံသို့ ယခုရက်ပိုင်းအတွင်း စေလွှတ်ခဲ့သည်။

သတင်းအနှစ်ချုပ်

သံတမန်ရေး

စီးပွားရေးသံမှူး – မြန်မာနှင့် ကုန်သွယ်လျက်ရှိသည့် နိုင်ငံများ၏ ဈေးကွက်လေ့လာသိရှိနိုင်ရန် စီးပွားရေးသံမှူးများ စေလွှတ်ထားရာ နောက်ထပ်သံမှူးသစ်ငါးဦးကို ယခုရက်ပိုင်းအတွင်းက ထပ်မံစေလွှတ်ခဲ့သည်။ ဂျာမနီ၊ ဩစတေးလျ၊ ဘရာဇီးလ်၊ တောင်ကိုရီးယားနှင့် တရုတ်နိုင်ငံတို့သို့ စေလွှတ်ခြင်း ဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံမှ စီးပွားရေးသံမှူးစေလွှတ်ထားသည့်နိုင်ငံပေါင်း ၁၃ နိုင်ငံရှိပြီး တရုတ်နိုင်ငံ(ဘေဂျင်း၊ နန်နင်း၊ ဟောင်ကောင်၊ ကူမင်း(ယခု))သို့ လေးဦးဖြစ်သည်။

ဝူဟန်ဗိုင်းရပ်စ်ကာကွယ်ရေး နှစ်ဖက်ပူးပေါင်းဆောင်ရွက် – တရုတ်နိုင်ငံသားများ အများစုနေထိုင်သည့် မန္တလေးမြို့တွင် တိုင်းဒေသကြီးအစိုးရနှင့် တရုတ်ကောင်စစ်ဝန်ချုပ်ရုံးတို့ ပူးပေါင်း၍ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်အဆုတ်ရောင်ရောဂါ ကူးစက်ပျံ့နှံ့ခြင်းမရှိစေရေး လုပ်ဆောင်လျက်ရှိသည်။

စီးပွားရေး

နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး – ဝူဟန်ဗိုင်းရပ်ဖြစ်ပွားမှုကြောင့် တရုတ်-မြန်မာ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးသည် ရပ်ဆိုင်းလုနီးနီးဖြစ်နေပြီး ပုံမှန်ထက် အဆလေးဆယ်ဝန်းကျင် ကျဆင်းသွားသည်။ ပုံမှန်အားဖြင့် နေ့စဉ် ဒေါ်လာ သန်း ၂၀ ဖိုးခန့် တရုတ်နိုင်ငံသို့ ကုန်ပစ္စည်းများ တင်ပို့ရောင်းချနိုင်ခဲ့ရာမှ လက်ရှိတွင် ဒေါ်လာ ငါးသိန်းဖိုးမျှအထိ လျော့ကျသွားခြင်း ဖြစ်သည်။ ။ ယမန်နှစ်ကာလတူတွင်ရှိခဲ့သည့် အခြေအနေအထက် ၉၀ ရာခိုင်နှုန်း ကျဆင်းသွားခြင်းလည်း ဖြစ်သည်။ ယခုလနှောင်းပိုင်း နောက်ဆုံးပတ်အတွင်း နယ်စပ်ဂိတ်များ ပြန်လည်လမ်းပွင့်လာနိုင်ဖွယ်ရှိသည်ဟုလည်း အစိုးရဘက်က ခန့်မှန်းထားသည်။ တရုတ်နှင့် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးတွင် ယခင်အခြေအနေပြန်ဖြစ်လာရန်မှာ သုံးလမှ တနှစ်အထိ အချိန်ပြန်လည်ယူရနိုင်သည်ဟုလည်း ကုန်သည်အသိုင်းအဝိုင်းက သုံးသပ်သည်။

ကျောက်မျက်ပြပွဲ မကျင်းပဖြစ် – တရုတ်နိုင်ငံမှ ဝယ်လက်များ မလာနိုင်ခြင်းကြောင့် မတ်လအတွင်း၊ နေပြည်တော်တွင် ကျင်းပရန်စီစဉ်ထားသည့် ကျောက်မျက်ပြပွဲကို ရက်ရွှေ့ဆိုင်းလိုက်သည်။ တနှစ်လျှင် နှစ်ကြိမ်ကျင်းပလေ့ရှိသည့် ကျောက်မျက်ပြပွဲမှ ယူရို သန်း ၅၀၀ ဝန်းကျင် အခွန်ရရှိနေခြင်း ဖြစ်သည်။

ကဏန်းဒိုင်များ ရပ် – ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်နောက်ဆက်ဂယက်အဖြစ် ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးအတွင်းက ကဏန်းလုပ်ငန်းများလည်း ရပ်ဆိုင်းနေသည်။ တရုတ်နိုင်ငံမှ ကဏန်းဝယ်ယူမှုမရှိတော့ဖြင့် ကဏန်းဒိုင်ပေါင်း ၂၀၀ ကျော် လုပ်ငန်းရပ်နားထားရပြီး အလုပ်သမား သောင်းနှင့်ချီကာ အလုပ်လက်မဲ့ဖြစ်နေခြင်း ဖြစ်သည်။

သစ်သီးများ ဈေးကွက်ရှာ – တရုတ်ဘက်သို့ တင်ပို့မှုများ ရပ်ဆိုင်းလျက်ရှိရာ မြန်မာ့သစ်သီးဝလံများကို ဒေသတွင်းနိုင်ငံများဖြစ်သည့် လာအို၊ စင်ကာပူ စသည့်နိုင်ငံများသို့ ပြောင်းလဲတင်ပို့နိုင်ရန် အစိုးရနှင့် ကုန်သည်များက ကြိုးပမ်းလျက်ရှိသည်။

လူမှုရေး

အလုပ်သမားများ နေရပ်ပြန် –  တရုတ်နိုင်ငံသို့ သွားရောက်လုပ်ကိုင်လျက်ရှိကြသော သောင်းနှင့်ချီသည့် မြန်မာနိုင်ငံမှ အလုပ်သမားများသည် ဝူဟန်ဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းသို့ ပြန်လည်ဝင်ရောက်လာနေကြသည်။

ဆန်တန်ချိန် ၂၀၀ အလှူ – ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အဆုတ်ရောင်ရောဂါကူးစက်ခံရမှု သောင်းနှင့်ချီရှိနေပြီး သေဆုံးသူ တထောင်ကျော်လာပြီဖြစ်သည့် တရုတ်နိုင်ငံသို့ မြန်မာအစိုးရမှ ဆန်တန်ချိန် ၂၀၀ လှူဒါန်းရန် စီစဉ်လျက်ရှိသည်။ စုစုပေါင်းတန်ဖိုး အမေရိကန်ဒေါ်လာ ခြောက်သောင်းမှ ခုနစ်သောင်း(ကျပ်သိန်းတထောင်)ဝန်းကျင်ဖြစ်သည်။