ရန်ကုန်မြို့သစ်စီမံကိန်း

၁။ စီမံကိန်းအကျဉ်းချုပ်

ရန်ကုန်မြို့သစ်စီမံကိန်းသည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးမြို့တော် ရန်ကုန်မြို့အနောက်ဘက်ကမ်းတွင် တည်ဆောက်မည့်စီမံကိန်းဖြစ်ပြီး  စင်ကာပူနိုင်ငံထက် နှစ်ဆခန့်ကျယ်ဝန်းမည်ဟု ခန့်မှန်းရသည်။

အဆိုပါမြို့သစ်တွင် စက်မှုဇုန်များ၊ အဆင့်မြင့်အိမ်ရာများ၊ အပန်းဖြေအိမ်ရာများ၊ ဈေးဝယ်စင်တာ  များ၊ မြို့တွင်း ပြေးဆွဲမည့် အမြန်ရထား၊ ဘတ်စ်ကား ဆက်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်းများ စသည့် မြို့တမြို့၏အင်္ဂါရပ်များ အစုံအလင်ထည့်သွင်းတည်ဆောက်ရန် စီမံထားသည့် နည်းပညာသုံး စက်မှုမြို့သစ် စီမံကိန်းအဖြစ် အကောင်အထည်ဖော်ရန် ဖြစ်သည်။  စီမံကိန်းတခုလုံးကို အမေရိကန်ဒေါ်လာ ငါးဘီလီယံထက်မနည်း ကုန်ကျမည်ဟု ခန့်မှန်းထားပြီး လုပ်သား နှစ်သန်းကျော်အတွက်လည်း အလုပ်အကိုင်များ ဖန်တီးပေးလိမ့်မည်ဟု ရန်ကုန်တိုင်းဝန်ကြီးချုပ်က ပြောသည်။

စီမံကိန်းကို ပထမအဆင့်၊ ဒုတိယအဆင့် သတ်မှတ်ထားပြီး စီမံကိန်းနှစ်ခုပေါင်းမှာ ၁၅၀၀ စတုရန်းကီလိုမီတာ ကျယ်ဝန်းမည်ဟု တွက်ချက်ထားသည်။ ရန်ကုန်မြို့သစ် ပထမအဆင့်၏ မဟာအစီအစဉ်ကို စင်ကာပူနိုင်ငံအခြေစိုက် AECOM ကုမ္ပဏီက ရေးဆွဲပေးခဲ့သည်။ စီမံကိန်း၏ ပထမအဆင့်သည် ၈၈ စတုရန်းကီလိုမီတာ ကျယ်ဝန်းသော စီမံကိန်း ဧရိယာပေါ်တွင် ကျေးရွာငါးရွာ၊ တံတားနှစ်စင်း၊ ၂၆ ကီလိုမီတာ အရှည်ရှိ ပင်မလမ်းကြောင်းများ၊ ၁၀ စတုရန်းကီလိုမီတာရှိ စက်မှုဇုန်၊ ဓာတ်အားပေးစက်ရုံ၊ ကုန်ထုတ်လုပ်မှုနှင့် ဖြန့်ဖြူးရေး အဆောက်အအုံများ၊ ရေသန့်နှင့် ရေဆိုးထုတ်စက်ရုံများနှင့်  အခြားဆက်စပ် အဆောက်အဦးများ တည်ဆောက်သွားရန် ရည်မှန်းထားသည်။ စီမံကိန်း ဒုတိယဆင့်မှာ ဒလမြို့နယ်မှ မုတ္တမ ပင်လယ်ကွေ့ကြား ရှိ မြေပေါ်တွင် တည်ဆောက်သွားမည်ဖြစ်သည်။ ရန်ကုန်မြို့တောင်ပိုင်းရှိ မြေဧရိယာ ၆၀၀ စတုရန်းကီလိုမီတာ ခန့်လည်း ပါဝင်ရန်တွက်ချက်ထားသည်။

စီမံကိန်း ပထမအဆင့်အတွက် အသေးစိတ်အစီအမံများရေးဆွဲရေးကို ဘေဂျင်းတွင်အခြေစိုက်ပြီး ဟောင်ကောင်တွင် မှတ်ပုံတင်ထားသည့် China Communications Construction Company (CCCC)က တာဝန်ယူဆောင်ရွက်နေကာ ထိုကုမ္ပဏီကပင် စီမံကိန်းတည်ဆောက်ရေးအတွက် ဆက်လက်တာဝန်ယူရမည့် အလားလာများကိုတွေ့ရသည်။

စီမံကိန်းသည် တရုတ်-မြန်မာ စီးပွားရေးစင်္ကြံ၏ အချက်အခြာကျသောနေရာတွင် တည်ရှိနေပြီး တရုတ်စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များအတွက် ကုန်လမ်းထွက်ပေါက်နှင့် ရေလမ်းကြောင်း နှစ်ခုစလုံးပေါ်တွင် အခြေတည်ကာ ကုန်စည်ဆက်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်းသစ်များ ဖောက်ထွက်နိုင်ရန် ပံ့ပိုးပေး မည်ဖြစ်သည်။ ထို့အပြင် ရန်ကုန်မြို့သစ်မှတဆင့် ရေကြောင်းတလျှောက်ဖောက်ထွက်ပြီး အိန္ဒိသမုဒ္ဒရာအထိ ခြေလှမ်းဆန့်နိုင်မည့် တရုတ်၏ မဟာဗျူဟာကျ စီမံကိန်းလည်းဖြစ်သည်ဟု လေ့လာသူမျာက သုံးသပ်ကြသော်လည်း  အစိုးရများဘက်ကမူ တရုတ်နိုင်ငံ၏ သာမန်ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု စီမံကိန်းတခုအဖြစ်သာ ပြောဆိုခဲ့ပြီး တရုတ်-မြန်မာ စီးပွားရေးစင်္ကြံလမ်း စီမံကိန်းတခုအဖြစ် တရားဝင် တံဆိပ်ကပ်ပြောဆိုခြင်းမျိုးမရှိခဲ့ပေ။

သို့သော် ၂၀၂၀ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီတွင် လာရောက်ခဲ့သည် တရုတ်သမ္မတ ရှီကျင့်ဖျင်၏ မြန်မာနိုင်ငံခရီးစဉ်အတွင်း  ရန်ကုန်မြို့သစ်စီမံကိန်းကို တရုတ်-မြန်မာ စီးပွားရေးစင်္ကြံအောက်တွင် ထည့်သွင်းဆွေးနွေးခဲ့ပြီး ရှီ၏ခရီးစဉ်အပြီးတွင် တရုတ်-မြန်မာ စီးပွားရေးစင်္ကြံလမ်းအောက်ရှိ အဓိက မဏ္ဍိုင်တခုအဖြစ် ပေါ်ထွက်လာခဲ့သည်။

မေလဆန်းတွင် တရုတ်နိုင်ငံသံရုံး၏ သံအမတ်ကြီး ချန်းဟိုင်က စီမံကိန်း၊ ဘဏ္ဍာရေး၊ စက်မှုဒုဝန်ကြီး ဦးဆက်အောင်နှင့် တွေ့ဆုံပြီး တရုတ်သမ္မတ ခရီးစဉ်အတွင်း အကောင်အထည်ဖော်ရန် သဘောတူညီထားသော စီမံကိန်းများအား အမြန်အကောင်အထည်ဖော်ရေးကို တိုက်တွန်းခဲ့သည်။ ထိုစီမံကိန်းများတွင် ရန်ကုန်မြို့သစ်စီမံကိန်းလည်း ပါဝင်သည်။ထို့အပြင် တရုတ်သမ္မတ ရှီကျင့်ဖျင်က မေလလယ်တွင် မြန်မာသမ္မတ ဦးဝင်းမြင့်ကို တယ်လီဖုန်းဆက်သွယ်ပြီး ၎င်း၏ခရီးစဉ်အတွင်းက သဘောတူထားသော ရပ်ဝန်းတခုလမ်းတခု စီမံကိန်းများကို အကောင်ထည်ဖော်ရန် ထပ်မံတိုက်တွန်းခဲ့ပြန်သည်။

မေ ၂၉ ရက်တွင် တရုတ်သံအမတ်ကြီး ချန်းဟိုင်နှင့် ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး ဝန်ကြီးချုပ် ဦးဖြိုးမင်းသိန်းတို့ တွေ့ဆုံကာ ရန်ကုန်မြို့သစ် အပါအဝင် တရုတ်-မြန်မာ နှစ်နိုင်ငံအကြား ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီးတွင် ဖော်ဆောင်နေသည့် စီမံကိန်းများကို တွန်းအားပေး ဆောင်ရွက်သွားမည်ဟု ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ ထို့အပြင် နှစ်နိုင်ငံလုပ်ငန်းရှင်များ ရေးဆွဲထားသည့် လုပ်ငန်းဖော်ဆောင်ရေး စီမံကိန်းများကို ဆွေးနွေးပြီး သက်ဆိုင်ရာစီမံကိန်းများ၏ နောက်ဆက်တွဲ လုပ်ငန်းများနှင့်ပတ်သတ်ပြီး သဘောတူညီချက်များ ရရှိခဲ့ကြောင်း ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။သို့သော် သဘောတူညီချက် အသေးစိတ်ကိုမူ မထုတ်ပြန်ခဲ့ပါ။

လက်ရှိအချိန်တွင် အခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံလိုသည့် ပြည်တွင်း၊ ပြည်ပကုမ္ပဏီများ Swiss Challenge တွင် ဝင်ရောက် ယှဉ်ပြိုင်နိုင်ရန်အတွက် ရန်ကုန်မြို့သစ်စီမံကိန်းပထမအဆင့်၏ အရွယ်အစားနှင့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုကို လျှော့ချရန် ပြည်ထောင်စုအစိုးရကဆုံးဖြတ်လိုက်သည်။ စီမံကိန်း ပထမအဆင့်အတွက် ကုန်ကျငွေ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁.၅ ဘီလီယံအစား အမေရိကန်ဒေါ်လာ သန်း ၈၀၀ ခန့် ကုန်ကျမည့်စီမံကိန်းပုံစံကို အစိုးရက အကြံပြုထားသည်။ မူလတွင် ၁၃ စတုရန်းကီလိုမီတာ ကျယ်ဝန်းမည့် စက်မှု‌ဇုန်ကို ၃ စတုရန်းကီလိုမီတာ အထိလျှော့ချသွားရန် ပြင်ဆင်နေသည်။ လျှော့ချသွားမည့် အကျယ်အဝန်းအတိုင်းအတာအလိုက် ပါဝင်မည့် အဆောက်အဦးများ၏အရွယ်အစား ၊ ကျန်ဆက်စပ်အဆောက်အဦများ၏ အရွယ်အစားနှင့်ပတ်သတ်ပြီး ကုမ္ပဏီနှင့် ပြည်ထောင်စုအစိုးရကြား အသေးစိတ် ပြန်လည်ဆွေးနွေးခဲ့ကြပြီး ၎င်းအစီအမံများအပေါ်တွင် အခြေခံ၍ Swiss Challenge ကိုခေါ်ယူမည် ဖြစ်သည်။

ရန်ကုန်မြို့တော် မြို့ပြဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး စီမံကိန်းသစ်အတွက် Swiss Challenge တင်ဒါကော်မတီ ဖွဲ့စည်းထားကြောင်း နိုင်ငံတော်သမ္မတရုံးက အမိန့်ကြော်ငြာစာ အမှတ် (၈၉/၂၀၂၀) ဖြင့် ၂၀၂၀ ဇူလိုင် ၁၆ က ထုတ်ပြန်ထားသည်။ ရန်ကုန်မြို့တော် မြို့ပြဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးစီမံကိန်းသစ်တွင် ပါဝင်သောလုပ်ငန်းများကို အပိုင်းလိုက် Unbundled ခွဲထုတ်၍ စီးပွားဖြစ် ရပ်တည်နိုင်စွမ်းရှိသည့် စက်မှုဇုန်နှင့် မြို့ပြအိမ်ရာတည်ဆောက်ခြင်း လုပ်ငန်းများကို  မိမိသဘောဆန္ဒအလျောက် တင်သွင်းသည့်စီမံကိန်းအဆိုပြုလွှာ Unsolicited Proposal အပေါ် အခြေခံ၍ ပွင့်လင်းမြင်သာမှုနှင့် ယှဉ်ပြိုင်မှုရှိသော တင်ဒါခေါ်ယူရန်အတွက် Swiss Challenge တင်ဒါကော်မတီကို ဖွဲ့စည်းခြင်းဖြစ်သည်ဟု ဆိုသည်။  ထိုကော်မတီ၏ ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် ပို့ဆောင်ရေးနှင့် ဆက်သွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန ဒုတိယဝန်ကြီး ဦးကျော်မျိုး၊ အတွင်းရေးမှူးအဖြစ် ရန်ကုန်မြို့တော်စည်ပင်သာယာရေး ကော်မတီအတွင်းရေးမှူး ဒေါ်လှိုင်မော်ဦး၊ အဖွဲ့ဝင်များအဖြစ် စီမံကိန်း၊ဘဏ္ဍာရေးနှင့်စက်မှုဝန်ကြီးဌာန ဒုတိယဝန်ကြီး ဦးဆက်အောင်၊ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုနှင့် နိုင်ငံခြားစီးပွား ဆက်သွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန ဒုတိယဝန်ကြီး ဦးဗရတ်ဆင်းနှင့် ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီးအစိုးရအဖွဲ့ စီမံကိန်းနှင့် ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီး ဦးရဲမင်းဦး တို့က တာဝန်ယူထားသည်။

Swiss Challenge တင်ဒါကော်မတီ၏ လုပ်ငန်းတာဝန်များမှာ Swiss Challenge တင်ဒါကို အဓိကဆောင်ရွက်ပေးမည့် နိုင်ငံတကာအကြံပေးကုမ္ပဏီတစ်ခုအား Transaction Advisor အဖြစ်ရွေးချယ်ရန်၊ ၎င်း Transaction Advisor ဖြစ်သော နိုင်ငံတကာအကြံပေးကုမ္ပဏီက ဆောင်ရွက်သည့် ကနဦးရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူ(CCCC)၏ အဆိုပြုလွှာအားစိစစ်ခြင်း၊ Expression of Interest (EoI) နှင့် Request for Proposal (RFP) များ ရေးဆွဲခြင်း၊ အမှတ်ပေးစနစ်အတွက် သတ်မှတ်ချက် Criteria များ သတ်မှတ်ခြင်း စသည်တို့ကို မြန်မာနိုင်ငံအခြေအနေနှင့် ကိုက်ညီစေရန် ပေါင်းစပ်ညှိနှိုင်းအကြံပြုရန်၊ တင်ဒါစည်းကမ်းသတ်မှတ် ချက်များအရ Technical & Financial အမှတ်အများဆုံးရရှိသည့် အဆိုပြုလွှာသုံးခုအား နောက်ဆုံးရွေးချယ်၍ လုပ်ထုံးလုပ်နည်းနှင့်အညီ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုနှင့် နိုင်ငံခြားစီးပွားဆက်သွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနသို့ တင်ပြလမ်းညွှန်ချက်ခံယူ၍ အသင့်လျော်ဆုံးရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူကို ရွေးချယ်ရန်၊ တတိယအဖွဲ့စည်း၏ အဆိုပြုလွှာကို ရွေးချယ်ပါက ကနဦးအဆိုပြုသည့် ကုမ္ပဏီအနေနှင့် ယင်းတတိယအဖွဲ့အစည်း၏ အဆိုပြုလွှာနှင့်အညီ ဆောင်ရွက်နိုင်ခြင်း ရှိ/ မရှိ ညှိနှိုင်းမှုများကို Transaction Advisor ဖြစ်သော နိုင်ငံတကာအကြံပေးကုမ္ပဏီနှင့်အတူ ပေါင်းစပ်ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်ရန်၊ တတိယအဖွဲ့အစည်းတစ်ခုအား တင်ဒါအောင်မြင်၍ ရင်းနှီးတည်ဆောက်သူအဖြစ်  ရွေးချယ်ပါက တင်ဒါစည်းကမ်းသတ်မှတ်ချက်များနှင့်အညီ ကနဦးအဆိုပြုလွှာတင်သည့် ကုမ္ပဏီ၏ (ပြင်ပစာရင်းစစ်တစ်ခုမှ အတည်ပြုထားသော) စရိတ်များကို တင်ဒါအောင်မြင်သူမှ ပြန်လည်ပေးနိုင်ရေး Transaction Advisor ဖြစ်သည့် နိုင်ငံတကာအကြံပေးကုမ္ပဏီနှင့်အတူ ပေါင်းစပ်ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်ရန်၊ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုနှင့် နိုင်ငံခြားစီးပွားဆက်သွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန၏ သီးခြားလမ်းညွှန်ချက်များနှင့်အညီ ပေါင်းစပ်ညှိနှိုင်း ဆောင်ရွက်ရန်တို့ဖြစ်ကြောင်း တင်ဒါကော်မတီဖွဲ့စည်းပုံအရ သိရသည်။

ထိုစီမံကိန်းအတွက် နိုင်ငံတကာအကြံပေးကုမ္ပဏီအဖြစ် ဂျာမန်အကြံပေးဝန်ဆောင်မှု လုပ်ငန်းဖြစ်သော Roland Berger Co., Ltd ကို ရွေးချယ်ခဲ့ပြီး လုပ်ငန်းအပ်နှံစာချုပ်ကို ၂၀၂၀ စက်တင်ဘာ ၄ ရက်က လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ကြောင်း ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုနှင့် နိုင်ငံခြားစီးပွားဆက်သွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနက သတင်းထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ ၂၀၂၀ အောက်တိုဘာ ၁၅ ရက်က ရန်ကုန်မြို့သစ်စီမံကိန်း  ပထမအဆင့်မှ အခြေခံအဆောက်အဦများ တည်ဆောက်ရန်အတွက် Swiss Challenge ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်ရန် စိတ်ဝင်စားမှု ဖော်ပြချက် (Expression of Interest – EOI) ကို ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုနှင့် နိုင်ငံခြားစီးပွားဆက်သွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနက ဖိတ်ခေါ်လိုက်သည်။ ယခု ခေါ်ယူသည့် Swiss Challenge သည် ရန်ကုန်မြို့သစ် စီမံကိန်း ပထမအဆင့်အကောင်အထည်ဖော်ရန် ပြည်တွင်းပြည်ပ ကုမ္ပဏီများကို ဖိတ်ခေါ်ခြင်း ဖြစ်သည်။ အဆိုပါ Challenge တွင် ပါဝင်အရွေးခံလိုသည့် ကုမ္ပဏီများက China Communication and Construction Company (CCCC)မှ  ကနဦးအဆိုပြုထားသော စီမံကိန်းအစီအမံများနှင့် ယှဉ်ပြိုင်အရွေးခံရမည်ဖြစ်ပြီး ငွေကြေးပိုမိုသက်သာစွာ လုပ်ဆောင်နိုင်သော ကုမ္ပဏီက စီမံကိန်း အကောင်အထည်ဖော်ခွင့်ရမည် ဖြစ်သည်။ သို့သော် စီမံကိန်းအကောင်အထည်ဖော်ခွင့်ရသည့် ကုမ္ပဏီက အစီအမံရေးဆွဲသော ကုန်ကျစရိတ်အား CCCC သို့ ပြန်လည်ပေးအပ်ရမည် ဖြစ်သည်။ ထိုစီမံကိန်းကို ရန်ကုန်မြို့သစ် အနောက်ဘက်ခြမ်းတွင် တည်ဆောက်မည်ဖြစ်ပြီး အနည်းဆုံးလူဦးရေ သုံးသန်းကျော် နေထိုင်နိုင်မည့်အပြင် အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်းပေါင်း နှစ်သန်းကျော် ဖန်တီးပေးနိုင်ရန် ဖြစ်ကြောင်း ထုတ်ပြန်ထားသည်။ စီမံကိန်းတွင် စက်မှုဇုန်၊ တန်ဖိုးနည်းအိမ်ရာများနှင့် အထောက်အကူပြု အခြေခံအဆောက်အအုံများ ပါဝင်မည်ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

မကြာသေးမီကပင်ရန်ကုန်မြို့တော်မြို့ပြဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးစီမံကိန်းသစ် ပထမအဆင့်တွင် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံရန် စိတ်ပါဝင်စားကြောင်း အဆိုပြုလွှာ (Expression of Interest-EOI) တင်သွင်းထားသည့် အဖွဲ့အစည်း (၁၆) ဖွဲ့က အဆိုပြုဖိတ်ခေါ်လွှာများ (Request For Proposal – RFP) ကို ထုတ်ပေးခဲ့ပြီး အဖွဲ့အစည်း ကိုးဖွဲ့မှ လာရောက်ထုတ်ယူခဲ့သည်ဟု ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုနှင့် နိုင်ငံခြားစီးပွားဆက်သွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနက နိုဝင်ဘာ ၂၀ ရက်တွင် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ အဆိုပါအဖွဲ့အစည်း ကိုးဖွဲ့ သည် လက်ရှိဖွဲ့စည်းထားမှုအတိုင်းဖြစ်စေ၊ နည်းပညာနှင့် ငွေကြေးလိုအပ်ချက်များကို ဖြည့်ဆည်းနိုင်ရန် အခြားအဖွဲ့အစည်းများနှင့် ပူးပေါင်း၍ ဖြစ်စေ တင်ဒါအဆိုပြုလွှာ တင်သွင်းနိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်းနှင့် ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၁၈ ရက် နောက်ဆုံးထား၍ အဆိုပြုလွှာများကို ပြန်လည်တင်သွင်းရမည် ဖြစ်ကြောင်း ထုတ်ပြန်ချက်တွင် ဖော်ပြထားသည်။ Swiss Challenge သဘောတရားအရ တင်ဒါအဆိုပြု ဖိတ်ခေါ်စာရအဖွဲ့အစည်းကိုးခုတို့မှာ အသာစီးရထားသည့် မူလအဆိုပြုသူ တရုတ် CCCC ကုမ္ပဏီနှင့် ယှဉ်ပြိုင် အရွေးခံရမည်ဖြစ်သည်။

၂။ စီမံကိန်းအသေးစိတ်အချက်အလက်များ

*၂၀၁၉ သြဂုတ်တွင် တင်ဒါစာရင်းကြေညာရာ၌ လျှပ်စစ်စွမ်းအင် ထုတ်လုပ် ဖြန့်ဖြူရေးလုပ်ငန်းအတွက် ထိုင်းနိုင်ငံအခြေစိုက် PTT GROUP၊ သဘာဝဓာတ်ငွေ့ဖြန့်ချိရေးနှင့် ထောက်ပံ့ရေးလုပ်ငန်းကို

အိန္ဒိယ အခြေစိုက် Indraprastha Gas Limited and Gail (IGL) ဖက်စပ်ကုမ္ပဏီနှင့် အင်တာနက် ဆက်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်းများ တည်ဆောက်ရန် ပြည်တွင်းတွင် Myanmar Net အင်တာနက်ဝင်ဆောင်မှုပေးနေသည့် Frontiir Co.Ltd တို့ကိုရွေးချယ်ခဲ့သည်။

၃။ စီမံကိန်း၏ နောက်ခံသမိုင်း

၂၀၁၄ ခုနှစ်၊ သြဂုတ် ၂၂ ရက်နေ့တွင် ရန်ကုန်မြို့တော်ဝန် ဦးမြင့်ဆွေသည် ရန်ကုန်မြို့၊ ကြည့်မြင်တိုင်၊ ဆိပ်ကြီးခနောက်တိုနှင့် တွံ့တေးမြို့နယ်များတွင်ရှိသည့် မြေဧက သုံးသောင်းကျော်ပေါ်၌ မြိုသစ်တည်ဆောက်ရေးစီမံကိန်း အကောင်အထည်ဖော်ရန် သဘောတူညီမှုစာချုပ်ကို မြန်မာ့စေတနာ မြို့သစ် ကုမ္ပဏီနှင့် သဘောတူ လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ကြောင်း ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီးလွှတ်တော်တွင် ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခဲ့သည်။ ထိုစီမံကိန်းမှာ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ရှစ်ဘီလီယံ ကုန်ကျမည်ဟု ခန့်မှန်းခဲ့သည်။ ၂၀၁၃ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာတွင် မှတ်ပုံတင်ထားပြီး မတည်ရင်းနှီးငွေ ကျပ် တဘီလီယံသာ (ဒေါ်လာ တသန်း) ခန့်သာ ရှိသော  မြန်မာ့စေတနာမြို့သစ် ကုမ္ပဏီအား အမေရိကန်ဒေါ်လာဘီလီယံ ပေါင်းများစွာ တန်ဖိုးရှိသော စီမံကိန်းကို လုပ်ပိုင်ခွင့်ပေးခဲ့သောကြောင့် ဝေဖန်မှုများ ထွက်ပေါ်ခဲ့ပါသည်။ ၎င်းကုမ္ပဏီမှာ Xiao Feng and Xiao Sen အမည်ရှိ တရုတ်နွယ်ဖွား စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင် နှစ်ဦးက ဦးဆောင်နေသည်ဖြစ်ရာ ထိုစီမံကိန်းသည် တရုတ်နိုင်ငံနှင့် ဆက်စပ်မှုများရှိနိုင်ကြောင်း မှန်းဆမှုများလည်းရှိခဲ့သည်။ စီမံကိန်းအတွက် တင်ဒါ ခေါ်ယူခြင်းမပြုခဲ့သောကြောင့် အများပြည်သူများက ဝေဖန်ခဲ့သည့်အပြင် မြို့တော်ဝန် ဦးမြင့်ဆွေနှင့် ၎င်းကုမ္ပဏီ၏ တာဝန်သူများအကြားက နီးကပ်သောဆက်ဆံရေးကို မေးခွန်းထုတ်ခံရပြီးနောက် ၂၀၁၄ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာတွင် ရပ်နားထားရန် ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီးလွှတ်တော်က အကြောင်းကြားခဲ့သည်။

၂၀၁၅ ခုနှစ်၊ ဇွန်တွင် ထိုစီမံကိန်းကို ပြန်လည်စတင်ရန် အဆိုကို  ကြည့်မြင့်တိုင်မြို့နယ် အမတ် ဦးမြင့်လွင်က တင်သွင်းခဲ့ပြီး လွတ်တော်က မဲခွဲဆုံးဖြတ်ကာ အတည်ပြုခဲ့သည်။

၂၀၁၆ ခုနှစ်၊ နှစ်ဦးပိုင်းတွင် ဧက ၁၂၀၀၀ ပေါ်၌ အဆိုပါစီမံကိန်းကို အကောင်အထည်ဖော်ရန် ကုမ္ပဏီ သုံးခုကို ခွင့်ပြုခဲ့ပြန်သည်။ ထိုကုမ္ပဏီများမှာ Yangon South West Development, Shwe Popa International နှင့် Business Capital City Development တို့ဖြစ်သည်။ Yangon South West Development Company မှာ ဦးမြင့်ဆွေက စီမံကိန်း အကောင်အထည်ဖော်ရန် တင်ဒါပေးအပ်ခဲ့သော Xiao Feng နှင့် Xiap Sen တို့ဦးဆောင်သော ကုမ္ပဏီ ဖြစ်သည်။

လအနည်းငယ်ကြာပြီးနောက်တွင် ထိုမျှကြီးမားသော စီမံကိန်းကို ဗဟိုအစိုးရကသာ ဦးဆောင်ပြီး လုပ်သင့်သည်ဟုဆိုကာ ရန်ကုန်တိုင်းအစိုးရက စီမံကိန်းကို ရပ်နားထားရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်။

၂၀၁၇၊ ဖေဖော်ဝါရီတွင် ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး ဝန်ကြီးချုပ်က စီမံကိန်းကို ပြန်လည်စတင်သွားမည်ဟု ကြေညာကာ  ဒီဇင်ဘာတွင် ရန်ကုန်မြို့သစ်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးကုမ္ပဏီလီမီတက် (NYDC) ကို အထူးကုမ္ပဏီများ အက်ဥပဒေဖြင့် ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။

၂၀၁၈ ခုနှစ်၊ ဧပြီလတွင် ရန်ကုန်တိုင်းအစိုးရက တည်ထောင်ထားသော ရန်ကုန်မြို့သစ်ဖွံ့ဖြိုးမှုကုမ္ပဏီလီမီတတ် New Yangon Development Co Ltd (NYDC) က ဦးဆောင်ကာ ရန်ကုန်မြစ်၏ အနောက်ဘက်ကမ်းတွင် ရန်ကုန်မြို့သစ်တည်ဆောက်သွားမည်ဟု ကြေညာခဲ့သည်။

မေလတွင် ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီးအစိုးရ တည်ထောင်ထားသော New Yangon Development Company (NYDC) နှင့် ဟောင်ကောင်တွင် မှတ်ပုံတင်ထားပြီး ဘေဂျင်းတွင်အခြေစိုက်သည့် China Communications Construction Company (CCCC) တို့အကြား စီမံကိန်း၏ ပထမဆင့်တွင် အကောင်အထည်မည့်စီမံကိန်းများ၏ အသေးစိတ်အစီအမံများ (Pre-Project Documents)ရေးဆွဲရန် သဘောတူညီမှု မူဘောင်ကို လက်မှတ်ရေထိုးခဲ့သည်။ နိုဝင်ဘာလတွင် CCCC ကုမ္ပဏီက စီမံကိန်း ပထမအဆင့်အတွက် အစီအမံရေးဆွဲခြင်းကို အပြီးသတ် ဆွေးနွေးခဲ့ပြီး တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ၊ အမျိုးသားဖွံ့ဖြိုးရေးနှင့် ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးကော်မရှင် National Development and Reform Commission of China (NDRC) ၏ ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ Mr. Ning Jizhe နှင့် ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး ဝန်ကြီးချုပ် ဦးဖြိုးမင်းသိန်းတို့ တွေ့ဆုံခဲ့ပြီး ရန်ကုန်မြို့သစ်အကောင်အထည်ဖော်ရေးကို ဆွေးနွေးခဲ့သည်။ အသေးစိတ် အစီအမံများကို ပြည်ထောင်စုအစိုးရထံ တင်ပြထားသော်လည်း ခွင့်ပြုချက် မရရှိသောကြောင့် စီမံကိန်း ရှေ့ဆက်ဆောင်ရွက်နိုင်ရေးမှာ ၂၀၁၉ နှစ်ကုန်ပိုင်းအထိ သောင်တင်ရေမကျ ဖြစ်နေခဲ့သည်။

၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်၊ ဇန်နဝါရီတွင် တရုတ်သမ္မတ ရှီကျင့်ဖျင်၏ခရီးစဉ်အတွင်းတွင် NYDC စီမံကိန်းအတွက် စာလွှာဖြစ်သည့်  Letter of Intent for the New Urban Development of Yangon City ကို ရန်ကုန်မြို့တော်ဝန် ဦးမောင်မောင်စိုးနှင့် CCCC ဥက္ကဋ္ဌ Mr. Song Hailiang တို့က လဲလှယ်ခဲ့သည်။ မေ ၂၉ ရက်တွင် တရုတ်သံအမတ်ကြီး ချန်းဟိုင်နှင့် ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး ဝန်ကြီးချုပ် ဦးဖြိုးမင်းသိန်းတို့ တွေ့ဆုံကာ ရန်ကုန်မြို့သစ်အပါအဝင် ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီးအတွင်း တရုတ်-မြန်မာ နှစ်နိုင်ငံအကြား ဖော်ဆောင်နေသည့် စီမံကိန်းများကို တွန်းအားပေး ဆောင်ရွက်သွားမည်ဟု ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ ထို့အပြင် နှစ်နိုင်ငံလုပ်ငန်းရှင်များ ရေးဆွဲထားသည့် လုပ်ငန်းဖော်ဆောင်ရေး စီမံကိန်းများကို ဆွေးနွေးခဲ့ပြီး သက်ဆိုင်ရာစီမံကိန်းများ၏ နောက်ဆက်တွဲ လုပ်ငန်းများနှင့်ပတ်သတ်ပြီး သဘောတူညီချက်များ ရရှိခဲ့ကြောင်း ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

၄။ တရုတ်ကုမ္ပဏီ၏ အခန်းကဏ္ဍ

ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီးအစိုးရ တည်ထောင်ထားသော New Yangon Development Company (NYDC) သည် ဟောင်ကောင်တွင် မှတ်ပုံတင်ထားသော ဘေဂျင်းအခြေစိုက် China Communications Construction Company (CCCC နှင့် စီမံကိန်း၏ ပထမဆင့်တွင် အကောင်အထည်ဖော်မည့် စီမံကိန်းများ၏ အသေးစိတ် အစီအမံများ (Pre-Project Documents)ကို ရေးဆွဲရန် သဘောတူညီမှု မူဘောင်ကို  ၂၀၁၈ ခုနှစ်၊ မေ ၂ ရက်တွင်  လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့သည်။ ထိုသဘောတူညီမှုအရ CCCC သည် ရန်ကုန်မြို့သစ် ပထမအဆင့်ဖော်ဆောင်ရေးအတွက် အသေးစိတ် အစီအစဉ်များ၊ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုဆိုင်ရာ တွက်ချက်မှုများ၊ ငွေကြေးဖော်ဆောင်မှုအစီမံများ ရေးဆွဲတင်ပြရမည် ဖြစ်သည်။

၂၀၁၈ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာတွင် CCCC ကုမ္ပဏီက စီမံကိန်း ပထမအဆင့်အတွက် အစီအမံရေးဆွဲခြင်းကို အပြီးသတ် ဆွေးနွေးခဲ့သည်။ ထို့အပြင် တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ၊ အမျိုးသား ဖွံ့ဖြိုးရေးနှင့် ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးကော်မရှင် National Development and Reform Commission of China (NDRC) ၏ ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ Mr. Ning Jizhe သည်  ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး ဝန်ကြီးချုပ် ဦးဖြိုးမင်းသိန်းနှင့် တွေ့ဆုံခဲ့ပြီး ရန်ကုန်မြို့သစ် အကောင်အထည်ဖော်ရေးကို ဆွေးနွေးခဲ့သည်။

CCCC ကုမ္ပဏီသည် စုစုပေါင်း ၂၈ စတုရန်းကီလိုမီတာခန့် ပေါ်တွင် စက်မှုဇုန်ဧရိယာ၊ စီးပွားရေးနှင့်  လူနေထိုင်မှုဧရိယာ အပါအဝင် ရေသန့်စင်စက်ရုံ၊ ရေဆိုးသန့်စင်စက်ရုံ အစရှိသည့် အများပြည်သူနှင့် သက်ဆိုင်သည့် မြို့တော်စည်ပင် လုပ်ငန်းများအတွက် အသုံးပြုရန်လိုအပ်သည့် အသေးစိတ်အစီအမံများကို ရေးဆွဲထားပြီး ပြည်ထောင်စုအစိုးရထံ တင်ပြထားသည်။ သို့သော် ပြည်ထောင်စုအစိုးရ၏ ခွင့်ပြုချက် မရရှိသေးသောကြောင့် စီမံကိန်း ရှေ့ဆက်ဆောင်ရွက်နိုင်ရေးမှာ ၂၀၁၉ နှစ်ကုန်ပိုင်းအထိ သောင်တင်ရေမကျ ဖြစ်နေခဲ့သည်။

၂၀၂၀၊ ဇန်ဝါရီတွင် တရုတ်သမ္မတ ရှီကျင့်ဖျင်၏ ခရီးစဉ်အတွင်းတွင် NYDC စီမံကိန်းအတွက် စာလွှာဖြစ်သော Letter of Intent for the New Urban Development of Yangon City ကို ရန်ကုန်မြို့တော်ဝန် ဦးမောင်မောင်စိုးနှင့် CCCC ဥက္ကဋ္ဌ Mr. Song Hailiang တို့က လဲလှယ်ခဲ့သည်။

စာလွှာအရ ရန်ကုန်မြို့တော်စည်ပင်သာယာရေးကော်မတီ(YCDC)နှင့်  CCCC တို့သည် ပထမဆင့် အခြေခံအဆောက်အဦလုပ်ငန်းများ အကောင်အထည်ဖော်ရာတွင် တင်ဒါလုပ်ငန်းစဉ်နှင့် ပူးပေါင်း လုပ်ဆောင်ရန် ဖြစ်သည်။ ပထမအဆင့်အခြေခံအဆောက်အဦ ခြောက်ခုအတွက် အသေးစိတ် အ စီအမံများကို ပြည်ထောင် စုအစိုးရ ခွင့်ပြုချက်ရရှိဖို့ တင်သွင်းထားပြီး ခွင့်ပြုချက်ရရှိသည်နှင့်တပြိုင်နက် NYDC က Swiss Challenge တင်ဒါ ခေါ်ဆိုသွားရန် ပြင်ဆင်ထားသည်ဟု ကြေညာခဲ့သည်။ အဆိုပါ NYDC Challenge ယှဉ်ပြိုင်ကာ  အစီအမံ(Counter Proposal) တင်နိုင်ပြီး ငွေကြေးပိုမိုသက်သာစွာ လုပ်ဆောင်နိုင်သော ကုမ္ပဏီက စီမံကိန်းတည်ဆောက်ရေးကို အကောင်အထည်ဖော်ခွင့် ရမည်ဖြစ်သည်။  သို့သော် အစီအမံ ရေးဆွဲကုန်ကျစရိတ်အား လုပ်ပိုင်ခွင့်ရသော ကုမ္ပဏီက CCCC သို့ ပြန်လည်ပေးရမည်ဖြစ်ပြီး NYDC နှင့် ဖက်စပ်ကုမ္ပဏီဖွဲ့ကာ စီမံကိန်း ပထမအဆင့်ကို အကောင်အထည်ဖော်ခွင့် ရမည်ဖြစ်သည်။

CCCC ကုမ္ပဏီ (သို့မဟုတ်) တင်ဒါရရှိသော ကုမ္ပဏီသည် စီမံကိန်း ပမမဆင့်အတွက် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁ ဒသမ ၆ ဘီလီယံခန့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံရကာ အကျိုးအမြတ်၏ ၇၅ ရာခိုင်နှုန်း ခံစားခွင့်ရှိမည်ဖြစ်ပြီး NYCD ကမူ မြေ ၂၈ စတုရန်းကီလိုမီတာ ထည့်ဝင်ကာ စီမံကိန်း၏ အကျိုးအမြတ် ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းကို ပိုင်ဆိုင်မည်ဖြစ်သည်။

CCCC ကုမ္ပဏီနှင့် လုပ်ငန်းခွဲများသည် နိုင်ငံ ၁၀ ခုထက်မနည်းတွင် ချစားမှု၊ လာဘ်ထိုးမှုများ၌ ပါဝင်ခဲ့ပြီး ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံရှိ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လမ်းစီမံကိန်းတွင် မသမာမှုပြုလုပ်ကြောင်း တွေ့ရှိရသဖြင့် ကမ္ဘာ့ဘဏ်တွင် ၂၀၁၇၊ ဇန်နဝါရီအထိ စီးပွားရေး ပိတ်ဆိုမှုကို ခံခဲ့ရသော ကုမ္ပဏီ ဖြစ်သည်။

၅။ လူမှုသဘာ၀၀န်းကျင်အပေါ် သက်ရောက်မှု လေ့လာဆန်းစစ်မှုများ

ရန်ကုန်မြို့သစ်စီမံကိန်း Master Plan အတွက် မဟာဗျူဟာမြောက် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ ဆန်းစစ်ခြင်း (Strategic Environmental Assessment-SEA)နှင့် ပတ်ဝန်းကျင်နှင့် လူမှုဝန်းကျင်ထိခိုက်မှု စစ်ဆေးခြင်း (Environmental Impact Assessment – EIA) တို့ကို NYDC နှင့် အကြံပေး Environmental Resources Management (ERM) အဖွဲ့တို့က ပူပေါင်းလုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ နိုင်ငံအဆင့် စီမံကိန်းတခုဖြစ်သော ရန်ကုန်မြို့သစ်စီမံကိန်းသည် Mega Project တခုဖြစ်သောကြောင့် ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာသက်ရောက်မှုဆန်းစစ်မှု Health impact Assessment(HIA) ကိုပါ လုပ်ဆောင်သင့်ကြောင်း ကျန်းမာရေးမူဝါဒလေ့လာဆန်းစစ်သူ သုတေသီများက ထောက်ပြကြသည်။  အထင်ရှားဆုံး ဥပမာအနေနှင့် လက်ပံတောင်းတောင် ကြေးနီစီမံကိန်းတွင် HIA အားနည်းချက်များကြောင့် ကြုံတွေ့ခဲ့ရသော ဒေသခံများ၏ ကျန်းမာရေးထိခိုက်မှုများနှင့် လူမှုစီးပွားဘဝကို ထောက်ပြကြပါသည်။

စီမံကိန်း၏ တည်နေရာသည် ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင်အထက် ငါးမီတာ(၁၆ ပေ)သာ မြင့်သောကြောင့် ရေလွှမ်းမိုးမှုဒဏ်ကို ခံရနိုင်သည့် အန္တရာယ်ရှိကြောင်း မြို့ပြတည်ဆောက်ရေး ပညာရှင်များက သတိပေးထားသည်။ အထူးသဖြင့်ရေမျက်နှာပြင်သည် ဒီရေနှင့် မုန်တိုင်းဒီရေလှိုင်းများ၊ မြစ်ရေစီးဆင်းမှုနှင့် မိုးရွာသွန်းမှုများ ပေါင်းစပ်ခြင်းကြောင့် သိသိသာသာရေလွှမ်းမိုးမှုအန္တရာယ် မြင့်မားသောနေရာ ဖြစ်ကြောင်း ဝေဖန်ဆွေးနွေးမှုများ ရှိသည်။

သို့ဖြစ်ရာ NYDC ကုမ္ပဏီသည် ရေကြီးမှုအန္တရာယ် လေ့လာမှုအပါအဝင် အကဲဖြတ်မှုများစွာပြုလုပ်ခဲ့သည်။ နယ်သာလန် Royal HaskoningDHV ၏ တွေ့ရှိချက်အရ အမေရိကန်ဒေါ်လာသန်း ၁၀၀ တန်ဖိုးရှိသည့် ရေအကာအကွယ် (Primary ring-dyke system) ကို ရေများစီးဝင်လာမည့်  ပင်မနေရာတွင် တည်ဆောက်ရန် အကြံပြုထားသည်။ ထိုရေအကာအကွယ် တည်ဆောက်ခြင်းမပြုပါက လက်ရှိ ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင်အရ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁ ဒသမ ၂ ဘီလီယံခန့် ဆုံးရှုံးနိုင်ကြောင်း ဖော်ပြထားပြီး ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင်သည်  ကိုးစင်တီမီတာ ထပ်မံမြင့်တတ်လာမည်ဆိုပါက အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၂ ဒသမ ၁ ဘီလီယံအထိ ဆုံးရှုံးနိုင်ကြောင်း ဖော်ပြထားသည်။

NYDC သည် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံထားသော ငွေအမြောက်အများကို သုံးစွဲပြီးဖြစ်ကြောင့် ရေအကာအကွယ်လုပ်ရန် ဒေါ်လာ သန်း ၁၀၀ ကို ကုမ္ပဏီအနေဖြင့် ထပ်မံမြှုပ်နှံရန် ခက်ခဲလိမ့်မည်ဟု ထောက်ပြထားသည်။ ထို့အပြင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ သန်း ၁၀၀ ကို ထပ်မံသုံးစွဲခြင်းကိုလည်း သဘောမတူကြပါ။ ထိုအကာအကွယ်ကို တည်ဆောက်လိုက်ပါက ပတ်ဝန်းကျင်နေရာများကို ရေများ ပြန့်ကားစီးဝင်လာနိုင်ပြီး အထူးသဖြင့် ရန်ကုန်မြို့လယ်ကောင် နေရာများအတွင်း ရေကြီးမှုအန္တရာယ်ကို ကြုံတွေ့ရနိုင်ကြောင်း ပညာရှင်များက တွက်ချက်သတိပေးထားကြသည်။

၂၀၁၈၊ စက်တင်ဘာတွင် NYDC က ဆောင်ရွက်ထားသော ရန်ကုန်မြို့သစ် ဖွံ့ဖြိုးရေး လူမူ-စီးပွား ပင်မစီမံချက်ကို ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ လူမူစီးပွား ပင်မစီမံချက်တွင် စီးပွားရေးဆိုင်ရာ စိစစ်အကဲဖြတ်ချက်များနှင့်  ဦးစားပေးကဏ္ဍများ၊ ရန်ကုန်မြို့သစ်၏ စက်မှုလုပ်ငန်းကဏ္ဍ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက် အလေးထားလုပ်ဆောင်နိုင်ရန် အကောင်းဆုံးနှင့် အမြန်ဆုံး  လမ်းကြောင်းကို ရှာဖွေရေးနည်းလမ်းများ၊ အခြေခံအဆောက်အအုံများ အဆင့်လိုက် အကောင်အထည်ဖော်ရေး စီမံချက်နှင့် မြို့ပြသစ်တခု ပေါ်ထွက်လာရေး လမ်းညွှန်ချက် အစီအစဉ်များ၊ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ထိမ်းသိန်းရေးအတွက် မဟာဗျူဟာကျ အစီအမံရေးဆွဲရန် အစီအစဉ်များ၊ စီမံကိန်းရေရှည်တည်မြဲရေးအတွက် စီမံအုပ်ချုပ်ရေးမူနှင့် ကြုံတွေ့လာနိုင်ဖွယ်ရှိသည့် အန္တရာယ်အခက်အခဲများကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရန် လုပ်ထုံးလုပ်နည်းများကို အကြံပြုဖော်ပြထားသည်။

မြို့သစ်စီမံကိန်း  မဟာအစီအစဉ်အတွက် ပတ်ဝန်းကျင်နှင့် လူမူဝန်းကျင်ထိခိုက်မှု ဆန်းစစ်ချက်ကို လန်ဒန်အခြေစိုက် Environmental Resources Management (ERM) က ရေးဆွဲပေးခဲ့သည်။ မဟာဗျူဟာမြောက် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ ဆန်းစစ်ခြင်း (SEA) ကို လုပ်ဆောင်ခဲ့သည့် ကဏ္ဍများမှာ ဧရိယာ ငါးခုအတွင်း ပြန်လည်နေရာချထားမှု၊ စက်မှုဇုန်အသစ် တည်ဆောက်မှုနှင့် ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းများ အသစ်ဆောက်လုပ်ခြင်း၊ အဆင့်မြှင့်တင်မှု၊ လူဦးရေ တသန်းနှစ်သိန်းခန့်အတွက် Green space များ၊ လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေး အခြေခံအဆောက်အအုံနှင့် လူမှုရေးဝန်ဆောင်မှုများ ပံ့ပိုးပေးမှု၊ စီးပွားရေးဇုန်အသစ်များ၊ လူနေထိုင်ဇုန်အသစ်များ၊ ဆက်စပ်နေသော မြို့နယ်များနှင့် ချိတ်ဆက်ပေးမည့် အခြေခံအဆောက်အအုံ စီမံကိန်းများအတွက်ဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြထားသည်။ သို့သော် လေ့လာတွေ့ရှိချက် အသေးစိတ် အချက်အလက်များကို ထုတ်ပြန်ထားခြင်းမရှိပေ။

မြန်မာနိုင်ငံ ပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းရေးဆိုင်ရာ ဥပဒေနှင့် နည်းဥပဒေအရ စီမံကိန်းပထမအဆင့်၏ ပထမအပိုင်းဖြစ်သည့် တံတားများ၊ လမ်းများ၊ လျှပ်စစ်ဓာတ်အား၊ စက်မှုဇုန်၊ ရေနှင့် ရေဆိုးတို့အတွက် ပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းရေးဆိုင်ရာ လိုက်နာဆောင်ရွက်မှု သက်သေခံလက်မှတ် (ECC) ရရှိရန် ပတ်ဝန်းကျင်နှင့် လူမှုဝန်းကျင်ထိခိုက်မှု ဆန်းစစ်ခြင်း အစီရင်ခံစာ (EIA) ခြောက်စောင် ပြုလုပ်ဆောင်ရွက်ကာ သယံဇာတနှင့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းရေးဝန်ကြီးဌာနလက်အောက်ရှိ ပတ်ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်းရေးဦးစီးဌာနသို့ တင်ပြထားသည်။

ပတ်ဝန်းကျင်သက်ရောက်မှု လေ့လာဆန်းစစ်ချက်များ ပြုလုပ်အပြီး ထွက်ပေါ်လာသော အချက်အလက်များနှင့် ရလာဒ်များတွင် လှိုင်သာယာ၊ ကြည့်မြင့်တိုင်၊ တွံတေးမြို့နယ်များတွင် လေထုညစ်ညမ်းမှုနှင့် ဆူညံသံများ ဖြစ်ပေါ်နေပြီး ရေထုညစ်ညမ်းမှုမှာ ပန်းလှိုင်မြစ်အတွင်း  Chemical Oxygen Demand ကျော်လွန်နေသည်ဟု သိရသည်။ ထို့အတွက်ကြောင့် ဖြစ်နိုင်ချေရှိသည့် အဆိုပါသက်ရောက်မှုများကို လျှော့ချနိုင်ရန်အတွက် အကြံပြုချက်များကို Environmental Resources Management (ERM) အဖွဲ့၏ ပတ်ဝန်းကျင်နှင့် လူမှုဝန်းကျင်ထိခိုက်မှုစစ်ဆေးခြင်း (Environmental Impact Assessment – EIA) အစီရင်ခံစာတွင် ဖော်ပြထားသည်။

၆။ လူထုတုံ့ပြန်မှု

ရန်ကုန်မြို့သစ်စီမံကိန်း အဆင့် ၁ ပြီးစီးလည်ပတ်ခဲ့ပါက အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်း ခြောက်သိန်းမှ ကိုးသိန်းအကြားကို ဖန်တီးပေးနိုင်မည်ဖြစ်ပြီး မြို့သစ်ကြီးထွားလာသည်နှင့်အမျှ ထောက်ပံ့ရေးကွင်းဆက်( Supply chain) အလုပ်အကိုင် နှစ်သိန်းမှ သုံးသိန်းအထိ ဖော်ဆောင်နိုင်လိမ့်မည်ဟု NYDC က ဆိုသည်။ ရန်ကုန်မြို့သစ်စီမံကိန်း အဆင့် ၂ ပြီးစီးလည်ပတ်ခဲ့ပါက အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်း တသန်းမှ ၁ ဒသမ ၂ သန်းအထိ ဖော်ဆောင်နိုင်မည်ဖြစ်ပြီး စုစုပေါင်း နှစ်သန်းနီးပါး ဖော်ဆောင်နိုင်လိမ့်မည်ဟု ဆိုသည်။

ရန်ကုန်မြို့သစ်စီမံကိန်းနှင့်ပတ်သက်၍ NYDC Town Hall ပထမအကြိမ်ကို ၂၀၁၈၊ ဇွန်တွင် ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး ဒုတိယအကြိမ်ကို ကိုးလအကြာ ၂၀၁၉၊ မတ်တွင် ကျင်းပခဲ့သည်။ Town Hall နှစ်ကြိမ်စလုံးတွင် တက်ရောက်လာသူများမှ အပြန်အလှန်ဆွေးနွေးရာတွင် ပတ်ဝန်းကျင်၊ လူမှုစီးပွားနှင့်  အကောင်အထည်ဖော်လုပ်ကိုင်မည့် CCCC ကုမ္ပဏီ၏ နောက်ကြောင်းများကို ဝေဖန်ထောက်ပြမှု အများအပြားရှိခဲ့သည်။

အထူးသဖြင့်  ဒေသခံများ၏ သိမ်းဆည်းလယ်ယာမြေများ အရေးကို NYDC Town Hall များတွင်  တက်ရောက်လာသူများနှင့် ဒေသခံများက အကျေအလည် ဆွေးနွေးကြသည်။ စီးပွားရေးပညာရှင်များက မြို့သစ်စီမံကိန်း ပြီးဆုံးပါက အဆိုပါအဆင့်မြင့်အိမ်ရာများသည် လူတန်းစားတရပ်ကသာ ဝယ်ယူနေထိုင်နိုင်မည့် အခြေအနေဖြစ်ပြီး ဒေသခံမြန်မာအများစု လက်လှမ်းမီနိုင်သော ပမာဏနှင့် ဝယ်ယူနိုင်ပါ့မလားဟု မေးခွန်းထုတ်မှုများလည်း ရှိနေသည်။

Reference:

https://www.irrawaddy.com/news/burma/multi-billion-dollar-rangoon-southwest-expansion-set-begin.html

https://frontiermyanmar.net/en/new-life-for-yangons-new-city

https://frontiermyanmar.net/en/news/yangon-government-committed-controversial-new-city

https://www.irrawaddy.com/news/burma/development-co-build-new-city-west-yangon-river.html

https://www.nydc.com.mm/nydc-signs-framework-agreement-with-leading-infrastructure-company-for-first-stage-of-nydc-challenge/

https://www.nydc.com.mm/new-yangon-city-to-be-built-on-land-west-of-the-yangon-river/

https://www.nydc.com.mm/wp-content/uploads/2019/07/Flood-Risk-Assessment-Executive-Summary-ENG.pdf

https://www.nydc.com.mm/wp-content/uploads/2019/05/Master-Plan-Summary.pdf

https://www.nydc.com.mm/nydc-signs-framework-agreement-with-leading-infrastructure-company-for-first-stage-of-nydc-challenge/

https://www.nydc.com.mm/environmental-impact-assessments-strategic-environmental-assessment-of-the-development-of-new-yangon-city-phase-1-masterplan/

https://www.nydc.com.mm/socio-economic-master-plan/

https://www.irrawaddy.com/opinion/analysis/chinese-firm-involved-new-yangon-city-long-list-controversies-abroad.html

https://www.nationthailand.com/business/30375610

https://www.business-standard.com/article/news-ani/india-firms-win-contract-to-supply-gas-to-new-yangon-city-project-119090200239_1.html

https://www.mmtimes.com/news/frontiir-selected-bring-internet-yangons-new-city-development.html

https://www.nydc.com.mm/frontiir-selected-as-preferred-applicant-for-cyber-connectivity-infrastructure/

https://www.irrawaddy.com/news/burma/yangon-govt-abused-power-investing-controversial-new-city-project-lawmaker.html

https://www.irrawaddy.com/news/burma/bosses-myanmars-controversial-new-yangon-city-project-see-major-shakeup.html

https://www.irrawaddy.com/news/burma/new-yangon-city-chief-grilled-chinese-contractors-reputation.html

https://www.myco.dica.gov.mm/Corp/EntityProfile.aspx?id=e3b6dbd7-610c-44f3-879b-5b36cd10b7bc

https://www.irrawaddy.com/news/burma/experts-raise-alarm-over-flood-prone-location-of-new-yangon-city-project.html

https://news-eleven.com/article/192225

https://news-eleven.com/article/190888